Huize Overbunde in Bunde, wie is er eens geweest in zijn jeugd?

Huize Overbunde is een in afgeslankte vorm nog bestaand kloostercomplex. In de verre historie kwam het Hof Overbunde in 1381 al voor in de geschiedschrijving. In 1871 kreeg een groot deel van de herenhoeve te maken met brand. Vervolgens werd het landgoed geschonken aan de kloosterorde van de zusters Franciscanessen van Heythuysen. Het Rijksmonument met bijbehorend park en Lourdesgrot bevindt zich aan de kloosterweg van de gemeente Meerssen. In december 2023 hebben we het pand nog eens bezocht. Het werd een gedenkwaardige middag, waar veel herinneringen weer opborrelden. (foto voorpagina de afgbroken hand van Maria tekent het tijdsbeeld)

Door: Peter Kuijpers foto's: @peterveghel

Het kloosterpand met school heeft veel eigenaren gekend. Toch bleven de nonnen Franciscanessen in het pand werkzaam en wonen. De grootste koerswijziging kwam er in 1932 en ging men over met het opvangen van kinderen met een leerachterstand of kinderen die dreigden te vereenzamen. Vooral kinderen uit grote katholieke huishoudens, wat gebruikelijk was in de jaren vijftig, waren met regelmaat gast op Overbunde. Zelf voldeed ik aan geen van die criteria, maar heb er toch tweemaal vijf weken door mogen brengen. De eerste keer was in 1956 en in 1958 kwam ik daar weer. Je was nog jong, maar ik zag wel aan de kleding uit welke klasse de meeste kinderen kwamen. Een jongen die Ruud heette was er zo een. Hij had een grote bek moest met regelmaat tot de order geroepen worden. Hij lag twee bedden verder. Een maal in zijn ondergoed en rafelige pyjama bleef er weinig over van zijn heldenstatus. Vermoed dat hij nu het licht bij de autoscooter uitmaakt als hij nog leeft.

Streng dieet
Aan mijn eerste verblijf zit overigens nog een ludiek verhaal. We vertrokken met de bus vanaf het Bolkenplein in Veghel. De enige die ik mij herinner was Clemens uit Uden en een meisje dat Gerry heette uit Mariaheide. Ik was voor mijn leeftijd te dik en kreeg een dieetbriefje mee. Dat had ik al snel weggegooid en toen mijn ouders mij opzochten schrokken ze zich rot. Dat veranderde snel en ging op streng dieet daar. Ik lees in reviews dat het rond de jaren 1948 – 1952 geen pretje was om daar te zijn. Strenge nonnen en Spartaanse methodes die in deze tijd voor grote opschudding zouden zorgen. Ik heb dat nooit zo ervaren daar. Vond het aardige nonnen sommigen zelfs superleuk. Zuster Liduina was altijd grappig. Niet het scherpste mes uit de lade, soms totaal prettig gestoord. Ze zei ooit tegen ons op de speelweide dat ze nog eens ging trouwen. Ze is ook al lang niet meer onder ons lijkt me en mag het aan de goede God zelf uitleggen wat ze daarmee bedoelde. Wellicht had uittreden een einde gemaakt aan haar innerlijke misère. Ook de burger begeleidsters waren aardig, kortom had ik het prima naar mijn zin daar. Vriendelijk ontvangen en je koffer naar de extreem hete kofferzolder herinner ik me. Aan inburgeren deden ze niet je moest er maar aan wennen en dat ging in mijn geval vrij snel.

Constellation
De tweede keer dat ik daar was brak ik na twee dagen mijn arm met sporten. De arm werd in het ziekenhuis in Maastricht weer in zijn gelid gebracht en in het gips gezet. Het was geen reden om naar huis te gaan en heb de volle vijf weken daar afgemaakt. Het was in augustus 1958 dat de ramp zich voltrok met de KLM Lockheed Super Constellation “Hugo de Groot”. Na de tussenlanding in Shannon Ierland stortte het vliegtuig in zee. Onder de doden mijn jonge neef Piet en zijn zwangere Duitse vrouw Erica. Ik vernam hun namen uit een krant die ik een dag later van een zuster kreeg aangereikt. Ik mocht er niet voor naar huis en heb om die reden de groteske begrafenis in Veghel gemist. Was toen 11 jaar en zat in het laatste jaar van de lagere school.

< class="mce-object mce-object-undefined">

Mariabeeld
In 1977 kwam het einde van Overbunde en vertrokken de Zusters naar de nieuwbouw Mariënwaard in Maastricht. Op het voormalige sportveld staan nu woningen zag ik en rondom het klooster zijn vrijstaande huizen gebouwd. In een van de herbouwde gebouwen zijn appartementen gekomen. De ruïne is gebleven net als de kapel met torentje. Toch was het voor mij een indrukwekkende wandeling die dag in december. De overgebleven watertrap waar we mochten pootjebaden. Het Mariabeeld inmiddels met afgebroken hand. Een man met een hond die daar liep keek ons meewarig aan “Mijnheer u ben niet de eerste die zich hier staan te vergapen aan deze ruïne. De meesten die hier komen hebben hier ooit een tijd doorgebracht in hun jeugd.” Tja, ik was een van hen.

Reacties
De reacties die ik aantrof op google zijn heel divers. Veel leuke spontane berichten, maar het merendeel is vrij kritisch of zelfs negatief. Vooral de Spartaanse handelswijze van de nonnen waren vaak basis voor een slecht beoordeling. In sommige reacties wordt Overbunde genoemd alsof het een sektarische enclave zou zijn. Mijn ervaring is anders. Het was prima daar. Leerde veel jongens kennen waar ik later in mijn woonplaats Veghel nog contact mee bleef houden. Het mondde soms uit in logeren over en weer. Het eten werd in grote ketels klaar gemaakt. Dat het geen weergaloos restaurant was mag duidelijk zijn, maar we kwamen niets te kort. De zusters en burgerbegeleidsters waren vriendelijk en behulpzaam. Zo heb ik het ervaren, maar niet iedereen en dat is vervelend vooral als je er een trauma aan over hebt gehouden. Tot slot Ik zou het leuk vinden als je daar bent geweest en jouw ervaring in een paar regels op papier schrijft en ze mij mailt.
Dan ga ik ze zeker plaatsen. Mail:   dank!

< class="mce-object mce-object-undefined">